Badania, z których pochodzą prezentowane w zbiorze materiały, dotyczyły różnych form międzynarodowej ruchliwości przestrzennej ludności Polski. Celem badań było: (1) zidentyfikowanie podstawowych form/typów migracji, ich rozmiarów, kierunków geograficznych, trwałości oraz selektywności, (2) zbadanie roli czynników migracji na poziomach: makrospołecznym, grup społecznych i jednostkowym (gospodarstwo domowe, rodzina), (3) zbadanie skutków migracji (demograficznych, społecznych i ekonomicznych) dla społeczności lokalnych i na wyższym poziomie organizacji. Badania realizowane były przez pracowników Zespołu Badań Migracji Instytutu Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, który to zespół w latach 1995–2005 funkcjonował jako Ośrodek Badań nad Migracjami ISS UW, a od 2008 r. przekształcił się w międzywydziałową jednostkę UW. Zasadniczym komponentem badań była część ilościowa (sondaż). Badania przeprowadzono w czterech lokalizacjach: na Podlasiu, Śląsku, Podhalu i Mazowszu.
W skład zbioru udostępnionego w ADJ wchodzą materiały z części jakościowej, realizowanej w metodologii etnosondażu*. Są to przede wszystkim dane pochodzące z 26 wywiadów pogłębionych: transkrypcje (w całości lub we fragmentach uporządkowanych wg dyspozycji) lub notatki badaczy. Większość wywiadów została przeprowadzona w latach 1994–1997 w ramach projektu zrealizowanego pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Okólskiego i finansowanego z wielu źródeł**. Część wywiadów z Podlasia została przeprowadzona później, w 1999 r., pod kierunkiem dr. hab. Wojciecha Łukowskiego (w ramach praktyk dla studentów). Archiwum udostępnia też materiały dodatkowe, związane z jakościową częścią badania.
Wybierając respondentów i gospodarstwa domowe do jakościowej części projektu kierowano się chęcią zbadania zróżnicowanych typów migracji, brano więc pod uwagę wyniki badania sondażowego (poszukując przypadków „typowych”) oraz terenowe doświadczenia członków zespołu badawczego, koordynatorów terenowych i ankieterów (poszukując przypadków „wyjątkowych”).
Wywiady prowadzono w oparciu dyspozycje i zasadniczo realizowano w dwóch etapach. Po analizie pierwszej części rozmowy badacz-ankieter otrzymywał wskazówki, w jakim kierunku powinien kontynuować wywiad i powtórnie spotykał się z respondentem lub jego rodziną. Niestety nie wszystkie zebrane materiały zachowały się.
* D. S. Massey, The ethnosurvey in theory and practice, International Migration Review, nr 4, 1987.
** Komitet Badań Naukowych, Fundusz Ludnościowy ONZ, fundusz badań statutowych Uniwersytetu Warszawskiego, fundusz badań statutowych Szkoły Głównej Handlowej, Fundacja im. Friedricha Eberta.
___
Title: Causes and Effects of Emigration from Poland
Author: The Centre of Migration Research at the Institute of Social Studies at the University of Warsaw (currently: Centre of Migration Research [CMR])
Description: The research underlying the materials presented in the collection focused on various forms of international spatial mobility of the Polish population. The aim of the research was: (1) to identify basic forms/types of migration, their size, geographical directions, sustainability and selectivity, (2) to examine the role of migration factors at macro-social, group and individual levels (household, family), (3) to examine the effects of migration (demographic, social and economic ones) for the local communities and at a higher level of organisation. The research was carried out by the staff of the Migration Research Group of the Institute of Social Studies of the University of Warsaw, which operated as the Migration Research Centre of the Institute of Social Studies at the University of Warsaw in 1995–2005, and since 2008 has been a cross departmental unit of the University of Warsaw. The quantitative component (a survey) was the core element of the study. The research was conducted in four locations (areas of Poland): Podlasie, Silesia, Podhale and Mazovia.
The collection available from the Qualitative Data Archive includes materials from the qualitative component, carried out in accordance with the ethnosurvey methodology.* These are mainly data from 26 in-depth interviews: transcripts (in whole or in fragments ordered according to instructions) or researchers’ notes. Most of the interviews were conducted in 1994–1997 as part of a project conducted under the guidance of Prof. Marek Okólski and financed from many sources.** Some of the interviews in Podlasie were conducted at a later time, in 1999, under the guidance of Dr. Wojciech Łukowski (as part of practical training for students). The archive also provides additional materials related to the qualitative part of the study.
When selecting respondents and households for the qualitative part of the project, the aim was to explore different types of migration, taking into account the results of the survey (looking for ‘typical’ cases) and the field experience of research team members, field coordinators and interviewers (looking for ‘unique’ cases).
Interviews were conducted on the basis of instructions, generally in two steps. After analysing the first part of the interview, the researcher-interviewer received instructions as to how to continue the interview and met the respondent or his/her family again. Unfortunately, not all the collected materials have survived.
* D. S. Massey, The ethnosurvey in theory and practice, International Migration Review, No. 4, 1987.
** Committee for Scientific Research (KBN), UN Population Fund, Warsaw University statutory research fund, Warsaw School of Economics statutory research fund, Friedrich Ebert Foundation.
