Na zbiór składają się zachowane materiały z badań prowadzonych w 1950 r. przez zespół Stanisława Ossowskiego na Podkarpaciu, na terenach dawnej Galicji. Badania prowadzone w okolicy, w której urodził się Jakub Szela; dotyczyły pamięci o rabacji galicyjskiej a także struktury społecznej i świadomości społecznej mieszkańców. W literaturze nazywane są „badaniami jasielskimi”.
W badaniach terenowych udział brali: Halina Chamerska, Aurelia Duszyńska, Wanda Górszczyk, Zofia Józefowicz, Aldona Judycka, Wacław Makarczyk, Zygmunt Markowicz, Aleksander Matejko, Stanisław Nowakowski, Barbara Plewniak (później Szacka), Jadwiga Possart, Andrzej Siciński, Jan Strzelecki, Jerzy Szacki, Marian Szczęśniak, Zbigniew T. Wierzbicki, Stefania Żochowska.
W trakcie badań przeprowadzono wywiady indywidualne i zbiorowe. Na podstawie sporządzonych w ich trakcie notatek i rękopisów wywiadów, opracowano maszynopisy zawierające zarówno treści przeprowadzonych rozmów, jak i informacje dotyczące sytuacji wywiadów czy dane rozmówców. W trakcie wywiadów poruszano kwestie związane m.in. z rabacją, osobą Jakuba Szeli, pańszczyzną, przeszłością wybranych miejscowości, ich strukturą społeczną, życiem politycznym, doświadczeniami z czasów przedwojennych, z okresu wojny i pierwszych lat powojennych. Rozmowy dotyczyły również emigracji, edukacji, stosunków międzypokoleniowych, życia codziennego, sytuacji materialnej mieszkańców, ich problemów, lokalnych zwyczajów i wierzeń.
Zbiór składa się ze zdigitalizowanych (zeskanowanych) materiałów przechowywanych wcześniej w 6 teczkach.
W Teczce 1 zachowany został prawdopodobnie kompletny zbiór 99 maszynopisów wywiadów.
W Teczce 2 zarchiwizowano 20 rękopisów wywiadów, które następnie zostały przepisane (ich maszynopisy znajdują się w Teczce 1).
W Teczce 3 zarchiwizowano 6 wywiadów, które nie zostały przepisane (brak ich maszynopisów).
W Teczce 4 – zachowano materiały dodatkowe – dwa odpisy z ksiąg parafialnych (jeden z nich to maszynopis, drugi – rękopis). W tej teczce zachowano też rękopis jednego z wywiadów (brak odpowiadającego mu maszynopisu).
W Teczce 5 znajdują się materiały zebrane w ramach przygotowań do badań terenowych i pierwsze opracowania tematyczne, w tym dokumentację dotyczącą przeszłości wybranych miejscowości.
W Teczce 6 zarchiwizowano tzw. kartotekę rodzin - tabelaryczny spis badanych rodzin i ich majątku.
Digitalizacji poddane zostały materiały, które mimo przeprowadzek i reorganizacji – zachowały się w archiwum b. Katedry Socjologii Ossowskiego, obecnie Katedry Metodologii i Teorii Socjologicznej na Wydziale Socjologii UW. Zebrane materiały nie doczekały się opracowań. Krótko po ich zgromadzeniu przerwane zostało nauczanie socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, zaś Ossowskiego odsunięto od dydaktyki. Po restytucji socjologii zapewne o tych materiałach zapomniano. Odkryto je dopiero w połowie lat 90.
Materiały składające się na kolekcję zostały zdigitalizowane dzięki prof. Antoniemu Sułkowi z IS UW, który je przechował i umożliwił ich udostępnienie.
(2021-07-16)
