Prezentowany zbiór danych obejmuje 174 wywiady biograficzne z robotnikami, zgromadzone w latach 2001–2004 przez Adama Mrozowickiego oraz w ramach koordynowanych przez niego studenckich ćwiczeń terenowych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Główną metodą zbierania danych był biograficzny wywiad narracyjny (Fritza Schützego). Każdy z badanych został poproszony o opowiedzenie całej historii życia, od dzieciństwa do momentu realizacji wywiadu. Następnie poproszono o odpowiedź na dodatkowe pytania związane z fragmentami niejasnymi bądź opowiedzianymi skrótowo. W ostatniej części położono nacisk na odpowiedź na pytania związane z blokami tematycznymi analizowanymi w projekcie, o ile odpowiedź ta nie pojawiła się w częściach „biograficznych”. Były to pytania związane z pochodzeniem społecznym, karierą zawodową, subiektywnie odczuwanym poziomem życia, aktywnością w czasie wolnym, działalnością w organizacjach społecznych (w tym związkach zawodowym), tożsamością klasową, orientacjami politycznymi i oceną zmian po 1989 roku. Zebrane wywiady są zróżnicowane pod względem jakości – około 60 z nich można określić jako dobrej jakości wywiady narracyjne (wysoki poziom indeksykalności wypowiedzi, rozbudowana część I wywiadu), pozostałe lepiej określać mianem wywiadów pogłębionych z komponentem biograficznym.
Badania zrealizowane zostały na Dolnym Śląsku (przede wszystkim we Wrocławiu), Górnym Śląsku (przede wszystkim na terenie aglomeracji górnośląskiej), Śląsku Cieszyńskim (przede wszystkim w Cieszynie) oraz Śląsku Opolskim (cały teren województwa opolskiego). Mianem robotników określani byli pracownicy najemni wykonujący prace fizyczne oraz fizyczno-umysłowe, o ograniczonym zakresie kontroli nad procesem pracy, przy czym zebrano również narracje ograniczonej liczby brygadzistów i mistrzów (22 przypadki). W próbie przeważali mężczyźni (131 przypadków), robotnicy wykwalifikowani (95 przypadków), zatrudnieni w produkcji przemysłowej (107 wywiadów), górnictwie (16 wywiadów) oraz, w mniejszym stopniu, w usługach (35 wywiadów) i budownictwie (15 wywiadów). Zebrane narracje reprezentują trzy zasadnicze kohorty wiekowe robotników: (a) 35 lat i mniej w momencie realizacji wywiadu – 57 przypadków; (b) 36-49 lat – 94 przypadki; (c) 50 lat i więcej – 23 przypadki.
Dotychczasowe (do 2013 r.) wykorzystanie wywiadów ograniczyło się do analiz strategii życiowych, etosu i zasobów robotniczych, analizy tożsamości działaczy i działaczek związkowych oraz badania nad pamięcią zbiorową robotników. Jest jednak oczywiste, że prezentowane dane mają znaczny potencjał ich ponownego wykorzystania do innego typu analiz społecznych. Wskazać można, między innymi, na możliwość wykorzystania danych do badań nad tożsamością regionalną na Śląsku, tożsamością klasową robotników, robotniczymi stylami życia i świadomością polityczną, a także do analiz wczesnej fazy procesów prekaryzacji zatrudnienia (wywiady w usługach) oraz badań nad wybranymi kategoriami zawodowymi robotników (np. w górnictwie, hutnictwie czy usługach).
Wszystkie wywiady były w całości nagrywane na taśmy magnetofonowe. Wywiady trwały pomiędzy 30 minutami a 1 godziną (najkrótsze, około 20% całości bazy danych), 1-1,5 godziny (około 60%) oraz powyżej 1,5 godziny (maksymalnie 4 godziny) – około 20% całości bazy danych. Nagrania audio zachowały się jednak jedynie dla 50 wywiadów, przede wszystkim z badań wrocławskich (2001–2002) i badań na Górnym Śląsku, w Zagłębiu Dąbrowskim i Śląsku Cieszyńskim (2003). Do niemal wszystkich wywiadów istnieją transkrypcje w wersji elektronicznej. Transkrypcje studenckie zostały częściowo wyczyszczone pod względem ortograficznym. Transkrypcje obejmują również (1) podstawowe informacje o firmach badanych (wielkość zatrudnienia, forma prawna); (2) informacje o kontekście realizacji wywiadów. Do części przypadków sporządzono również podsumowanie najistotniejszych wydarzeń życiowych w formie „portretów biograficznych” lub "biograficzno-tematycznych". Poza wywiadami we Wrocławiu (w latach 2001–2002) na etapie transkrypcji wywiady nie zostały poddane anonimizacji. Anonimizacja podstawowych danych przeprowadzona została w tych przypadkach w momencie archiwizacji.
(2013)
___
Title: Life Strategies of Workers in Poland’s New Capitalism
Description:
The presented dataset includes 174 biographical interviews with manual workers, gathered in 2001–2004 by Adam Mrozowicki himself and as part of his students’ field practice at the Institute of Sociology, University of Wrocław. The main data collection method was a biographical narrative interview (modelled after Fritz Schütze). Each respondent was asked to tell the whole story of his/her life, from childhood until the moment of the interview. Subsequently, the respondents were asked to answer additional questions related to unclear or concise parts of the narratives. The last part focused on answers to questions related to the thematic sections analysed in the project in case the answers were not provided in the biographical sections. These questions were related to the social background, career, subjectively perceived living standard, leisure activities, involvement in non-governmental organisations (including trade unions), class identity, political orientations and perception of the transformations after 1989. The interviews are varied in quality: about 60 of them can be described as quality narrative interviews (high level of speech indexability, expanded part one of the interview), whereas others can be better described as in-depth interviews with a biographical component.
The research was carried out in Lower Silesia (primarily in Wrocław), Upper Silesia (primarily in the Upper Silesian agglomeration), the Cieszyn Silesia region (mainly in Cieszyn) and the Opole Silesia region (the whole area of the Opole Province). Workers were defined as hired labourers performing physical or mental-and-physical work, with limited control over their work process. Moreover, narratives from a limited number of foremen and masters were also collected (22 cases). The sample had a prevalence of men (131 cases), skilled workers (95 cases), industrial workers (107 interviews), people employed in mining (16 interviews) and, to a lesser extent, in the services sector (35 interviews) and construction (15 interviews). The collected narratives represent three basic age cohorts of workers: (a) 35 years or less at the time of the interview – 57 cases; (b) 36–49 years – 94 cases; (c) 50 or more years – 23 cases.
So far (until 2013), the interviewes have been used for analysing life strategies, the workers’ ethos and resources, identities of trade union activists and the collective memory of workers. However, the presented data clearly have a considerable potential to be used for other types of social analysis. Among other things, the data could be used for research on the regional identity in Silesia, the class identity of workers, workers’ lifestyles and political awareness, as well as the analysis of the early stages of precarization of labour (interviews in the services sector) and research on selected occupational categories of workers (e.g. in mining, metallurgy or services).
All interviews were recorded entirely on tapes. The interviews lasted between 30 minutes and 1 hour (the shortest ones, representing about 20% of the total database), 1–1.5 hours (about 60%), and over 1.5 hours (maximum 4 hours) (about 20% of the database). The audio recordings, however, have been preserved only for 50 interviews, primarily from the Wrocław part of the research (2001–2002) and research carried out in Upper Silesia, in the Dąbrowa Basin and Cieszyn Silesia region (2003). Transcripts of almost all interviews are available in electronic format. The student transcripts have been partially cleaned in terms of spelling. The transcripts also include: (1) the basic information about the respondents’ employers (legal form, employment); (2) information about the context of interviewing. For some cases, summaries of the most important life events were prepared in the form of ‘biographical portraits’. In addition to the interviews in Wrocław (2001–2002), interviews were not anonymised at the stage of transcription. Anonymisation of basic data was carried out in these cases at the time of archiving.
(2013)
